Tai Crypto တီႇၾႆႇ (DeFi) ပဵၼ်ၵၢတ်ႇသိုဝ်ႉၶၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၶိပ်ႉတူဝ်ႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵုမ်းထိင်းၼႂ်းၵႄႈၵၢင်။
ဢေႇၽီႇဝၢႆႇ (APY) ဢမ်ႇၼၼ် Annual Percentage Yeild ပဵၼ် % ၵၢၼ်လႆႈငိုၼ်းၶီႈ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇ ဢၼ်လႆႈလူင်းတိုၼ်းဝႆႉ တေႃႇပီ။
ဢႅၼ်ႇဢႅပ်ႉထီႇ (NFT) ဢမ်ႇၼၼ် Non-fungible tokens ပဵၼ်ၾႆႇတီႇၸီႇတေႃႇ(ditial assets) မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ သဵင် လႄႈ ဝီႇတီႇဢူဝ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉပလွၵ်ႉၶျဵင်း (blockahin) သေႁဵတ်းဢွၵ်ႇ။
သမၢတ်ႉၶွၼ်ႇထႅၵ်ႉ (Smart Contract) ပဵၼ်လၢႆႇသိၼ်ႇ (license) ပလွၵ်ႉၶျဵင်း (blockchain) ဢၼ်ၸႂ်ႉပုၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇမႂ်ႇ၊ ၵၢၼ်ပွႆႈၵူႈငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်း ၸၵႂႃႇ။
ၽႄးထူႇၽႄး ထႅၼ်ႇၾိူဝ်း (Peer-to-peer Transfer) ပဵၼ်ၵၢၼ်သူင်ႇငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇ ၵႂႃႇတီႈတၢင်ႇၵေႃႉၵမ်းသိုဝ်ႈ လူၺ်ႈတီႈဢမ်ႇလူဝ်ႇၽၢၼ်ႇ ၵၢတ်ႇၶိပ်ႉတူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈလၢႆႈငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇ။
ၵႅတ်ႉၾီး (Gas Fee) ပဵၼ်ၵႃႈၶၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇၸၢႆႇ မိူဝ်ႈသူင်ႇၶိပ်ႉတူဝ်ႇၸူးၵၼ်။
သီႇပီႇတီႇသီႇ (CBDC) ဢမ်ႇၼၼ် Central Bank Digital Currency ပဵၼ်ငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇဢၼ် ယေးငိုၼ်း(ပၢၼ်ႇ) လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ။ ငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉလႆႈမိူၼ်ၵၼ်တင်းငိုၼ်းၸေႈ မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ။
ၵႃးဝိူဝ်းၼႅၼ်ႉၶွႆႇ (Governance Coin) ပဵၼ်ငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇၸိူဝ်းဢၼ် တီႇၾႆႇ (DeFi) ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ပုၼ်ႈတႃႇၸႅၵ်ႇၸၢႆႇပၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵႂႃႇၸႂ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၵမ်ႉထႅမ်ၸုမ်းၶဝ်။
သတေးပိူဝ်ႇၶွႆႇ (Stable Coin) ပဵၼ်းငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်းငိုၼ်းဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ 1 USDT = 1 USD။
သတဵၵ်ႉၵိင်း (Staking) ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢဝ်ငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇၵႂႃႇၵဵပ်းသိမ်းဝႆႉသေတီႈတီႈ ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်လႆႈမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ။ တေႃႇပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်လႆႈ မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ငိုၼ်းၶိပ်ႉတူဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်ၵႂႃႇလူင်းတိုၼ်း ဢမ်ႇၼၼ်သူင်ႇၸူးတၢင်ႇၵေႃႉ ။ ၽူႈဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သတဵၵ်ႉၵိင်း တေလႆႈငိုၼ်းသူး (reward) ပဵၼ်ၵႃႈတွပ်ႇတႅၼ်း။
